Açık Web Çöküyor-mu?

Açık web, insanların bilgiye ulaşmasını sağlayan yine insanlar tarafından üretilen bilgilerle dolu web siteleri ile arama motorlarının birlikte hareket ederek son kullanıcıya bilgiyi ulaştırdığı bir sistem. Geçenlerde Google amcada görevli bir arkadaş itiraf etmişti açık webin hızla çöktüğünü. Peki gerçekten çöküyor mu? İnternet nereye evriliyor?

Bu sorulara cevap bulmak istiyorsak şöyle bir internet geçmişine göz atmamız gerekiyor. Bilgisayarla tanışmam aşağı yukarı 22 yıl öncesine kadar uzanıyor. Disket teknolojisi ile bilgisayar dersinde öğrendiklerimiz, internet kafelerde gta vice city oynarken tek derdimizin bisikletin jantlarına taktığımız süsleri çalmamış olmaları olduğu dönemden, yapay zekanın elinin değdiği her türlü bilgiyi 1 dakikadan kısa sürede ekranda izleyen ve %100 doğru olduğuna inanan insanlara ne kadar da hızlı gelmişiz.

Benim internet siteleri kurmak ve bu sistem üzerinden gelir elde etmeye başlamamda 2008 yılında şans eseri üniversitede tanıştığım Mahmut abinin etkisi büyüktü. O dönem forum siteleri meşhurdu. Her heyecanlı genç gibi bizde atladık bu forum işlerine. Vbulletin forum sistemi kurmuştum ilk domainime. Sonra WordPress ile tanıştım. Nedense forum-topluluk işleri beni hiç sarmadı. Aslında otokontrolümün yüksek olması nedeniyle her bir parçasını denetleyemediğim bir iş modelini sevmiyorum. Baştan sona her bir aşamasında elim değecek. Böylece emin olabileceğim. O nedenle WordPress bana ve benim anlayışıma daha uygun geldi ve bende bir hışımla geçtim.

Bilgiyi öğrendiğimde insanlarla yine o bilgiyi her bir aşamasına kadar paylaşabilmeyi mümkün kılmıştı. İnsanlar yorumlar yapıyor, reklamlara tıklıyor ve böylece gelir elde etmeye başlamıştım. Gelir elde ettikçe daha fazla motive olup daha çok bilgiyi arayıp harmanlayıp insanlara sunmaya başladım. Elde ettiğim gelir daha da arttı. Daha çok bilgiyi daha fazla insana ulaştırmak için sürekli içerikler hazırlıyor, bu içerikleri sitelere ekleyerek insanların reklamlara tıklamasını bekliyordum. Tabi ki artık alanım dışına çıkmış, daha fazla para kazandıran anahtar kelimelerin esiri olmuş, neredeyse hiçbir bilgim olmayan sektörlerde yazılar yazmaya başlamıştım.

Benim için açık webin çökmeye başladığı dönem işte o zaman başladı. İnterneti kuranlar, bilginin her yere ulaşmasını hedeflemişti. Bizler bu bilgiyi üretmek için reklam geliri ile motive olduk ve gelire kendimizi kaptırarak interneti amacı dışında kullanmaya başladık(Bana göre). Sadece ben değildim bunu böyle yapan. Her websitesi sahibi, her büyük haber sitesi artık Click bait gibi kullanıcıyı yanlış yönlendiren, dakikalarca sayfada gezdiren ve kullanıcının aradığı bilgiyi bir türlü vermeyen platformlarla dolmuştu açık web artık.

Ardından Youtube sendikası kuruldu. İnsanların bir kısmı bu platforma video çekip para kazanıyor, diğer bir kısmı bu videoları izleyerek birşeyler öğreniyordu. Çocukluğumda okuduğum birçok kitabı halen hatırlarım büyük çoğunlukla. Ama geçen hafta izlediğim filmi hatırlamıyorum :). Bilgi kolay ulaşılabilir oldu, fakat hatırlanma kısmında çok büyük sıkıntı çıkmaya başladı. Bir defa işine yarayan video bir sonraki aramalarını insanların Google gibi web arama sitelerinin yerine Youtube gibi video sitelerine yönlendirdi.

Bu durum açık webin amacına aykırı değil. Bilgiye ulaşmak için metin, resim, video kullanılabilir. Bana göre sorunun olduğu kısım, insanların artık ilgi alanı dışındaki bilgileri de merak edip tam olarak konu hakkında bilgi sahibi olmayan insanlardan bu bilgileri doğru-yanlış bir şekilde öğrenmesiydi. Çünkü Youtube sendikası da platformda içerik üretenlere para vermekteydi. Yine anahtar kelime avcıları yüksek getirili kelimelere yalan-yanlış birçok video içerikleri üretmiş bu platformu da amacı dışına çıkarmayı başarmıştı.

Açık Webin en iyi ve çöküşünü hızlandıran dönem pandemi dönemidir. Milyonlarca insanın eve kapandığı, birçoğunun işsiz kaldığı ve interneti para kazanma amacıyla kullanmaya başladığı dönem yani. Bazıları çok başarılı işler ortaya çıkardı. Gerçek hayattaki iş deneyimini internete taşıdı ve insanlara faydalı oldu, karşılığında gelir de elde etti. Ama bu çok çok az bir orana karşılık geliyor. Genel olarak açık web yani Google Amca bildiğin şehir çöplüğüne döndü. Birbirinin birebir kopyası siteler türedi.

Sonrası ise yapay zekanın merhaba demesi! Yapay zeka doğru kullanıldığında her işi kolaylaştıracak bir teknoloji ama tek başına herşeyi bilemez. Bizler ona birşeyler sordukça, o birşeyler öğreniyor. Bir sonraki sorduğumuzda öğrendiğine diğer kullanıcı deneyimlerini de ekleyip daha iyi yanıtlar veriyor, öğrenen bir dil modeli. Şimdi çevremdeki birçok kişi artık Google üzerinden arama yapmıyor. Yapay zeka ile arayıp bilgiye ulaşıyor. Gittikçe de gelişiyor yapay zekanın sağladığı bilgi.

Fakat çok yüksek bir maliyeti var bu sistemin. Güçlü bilgisayarlar, sunucular ve enerji gerekiyor. Bu bilgisayarları soğutmak için yine enerji gerekiyor. Birçok sunucu firması, kutup bölgesine kurmaya başladı sunucu şehirlerini ya da okyanusun altına. Uzun vadede küresel ısınmayı çok daha hızlandıracak şeyler bunlar. Denize kurulan sistemler deniz suyu sıcaklığını etkileyecek ve deniz yaşamını olumsuz etkileyecek. Kutuptakiler, buzulların daha hızlı sulara karışmasına neden olacak. Neyse konuyu dağıtmayalım. 7 milyar insanında Chatgpt kullandığını varsayıyorum. Açık web tamamen bitti diyelim. Herkes Chatgpt kullanmaya başladı. Bu kadar kapasiteyi kaldıracak ve bunu ücretsiz sağlayacak bir güç yok.

Teknoloji geliştikçe bu güç oluşmaya başlayacak elbette ama gelişen teknoloji uzun vadede dünya yaşamını olumsuz da etkileyecek. Yenilenebilir enerji kaynaklarının dünyanın sıcaklığını arttırdığı ortaya çıktı mesela. Güneş paneli dediler temiz enerji dediler ama dünyanın her yerine aynalar koyar ve güneş ışığı ile ısıtırsak dünya cehenneme döner. Açık web bir dönemden geçiyor elbet. Ama artık bitti demek için erken. Çöküyor mu? evet hem de hızla gerçekleşiyor.

Bilgiye en hızlı ulaştıran sistem bu yarışın bu etabını kazanacak. Ama bu insanları tembelliğe itecek. Yapay zekayı ortaya çıkarak zeka, yapay olmayan zekadır. Tembellik bir sonraki teknolojinin çıkışını geciktirecek. Yapay zekayı işine entegre edip ona düşman gözüyle bakmayan kişiler ise hep kazanacak. İnsanlar kendi reklamını yapıp kendini geliştirerek açık webde ayakta durmaya devam edecek.

Daha niş açık webler oluşacak. Örneğin ben oyun sektöründeyim. Bütün oyun sitelerini barındıran bir arama motoru ortaya çıkacak. Akılda kalıcı, kısa ve anlamlı bir proje. İnsanlar oyunla alakalı içerikleri burada arayacak. Aslında açık web, Google’ın bu kadar büyümediği döneme dönüyor yeniden. O zamanlarda böyle dizin siteleri vardı ve insanlara siteler hakkında bilgiler veriyordu.

Bu furyada geçecek gidecek. İnsanlar yapay zeka tarafından üretilen metin, resim ve videolardan sıkıldığında özgünlüğü arayacak. Bu süreçte kendini geliştirmeye devam eden, işinin hakkını verenler yine bu webin bir parçası olarak kalmaya devam edecekler.

Kalın Sağlıcakla!